ارزیابی آسیب پذیری آبخوان ها با تلفیق روش drastic و منطق فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی

در این تحقیق کیفیت آب زیرزمینی و پتانسیل آسیب پذیری آبخوان سفیددشت واقع در استان چهارمحال و بختیاری به عنوان منطقه ی مورد مطالعه بررسی شده است.. به منظور بررسی کیفیت آب زیرزمینی آبخوان سفید دشت از روش ارزیابی کیفی آب زیرزمینی (gqi) استفاده شد. جهت بررسی آسیب پذیری آبخوان سفید دشت از روش رتبه دهی توصیفی (drastic) استفاده گردید. با توجه به اینکه در محاسبه ی شاخص drastic از منطق بولین استفاده شده است ممکن است در مورد مقادیر نزدیک مرز دسته بندی ها نتایج غلط حاصل گردد. برای افزایش دقت در تعیین آسیب پذیری آبخوان سفید دشت از تلفیق منطق فازی و مدل drastic در محیط gis استفاده گردید اما قبل از آن از توابع همبستگی میان رتبه ها و بازه مقادیر پارامترهای مربوط به شاخص drastic در تعیین آسیب پذیری دشت استفاده شد. طبق نقشه ی ارزیابی کیفی آب زیرزمینی، شاخص gqi آبخوان سفید دشت از 92 تا 95 درصد متغیر است که نشان می دهد آب زیرزمینی آبخوان سفید دشت از کیفیت مطلوبی برخوردار است. روند تغییرات کیفی این آبخوان از سمت شمال به سمت جنوب و جنوب غربی می باشد و بیشترین غلظت یون های اصلی در نواحی جنوب غربی آبخوان مشاهده می گردد. مطابق نقشه ی آسیب پذیری تهیه شده با روشdrastic ، 5/69 درصد از مساحت آبخوان در محدوده ی آسیب پذیری کم قرار گرفته اند و 5/30 درصد از مساحت آن در محدوده ی آسیب پذیری متوسط قرار دارند. طبق نقشه ی drastic تهیه شده، قسمت های جنوبی دشت به دلیل زیاد بودن هدایت هیدرولیکی و کم بودن عمق آب زیرزمینی در محدوده ی آسیب پذیری متوسط قرار گرفته اند و به طور ذاتی آسیب پذیرتر هستند اما نقشه ی ارزیابی کیفی آب زیرزمینی نشان دهنده ی حساسیت بیشتر قسمت های جنوب غربی آبخوان می باشد. با توجه به اینکه جهت آب زیرزمینی از سمت جنوب و جنوب شرقی به سمت جنوب غربی و مرکز دشت می باشد می توان گفت که حرکت آب زیرزمینی در آسیب پذیری دشت بی تأثیر نخواهد بود. مطابق نتایج به دست آمده از کاربرد توابع همبستگی میان رتبه ها و بازه مقادیر پارامترهای مربوط به شاخص drastic در تعیین آسیب پذیری دشت، 8/68 درصد از مساحت آبخوان سفید دشت در محدوده ی آسیب پذیری کم قرار گرفت و 2/31 درصد از مساحت آن، به ویژه در قسمت های جنوبی در محدوده ی آسیب پذیری متوسط قرار گرفتند، اگر چه مقادیر به دست آمده با استفاده از این روش اختلاف چندانی با مقادیر حاصل از روش drastic معمولی ندارد، اما کاربرد این روش می تواند پژوهشگر را از مراجعه به جداول رتبه بندی بی نیاز سازد و دستیابی به نتیجه نهایی را سرعت بخشد. نقشه های نهایی تلفیق روش فازی و drastic نشان می دهد که کاربرد این روش تأثیر چندانی در نتیجه نهایی نخواهد داشت و اختلافی با روش drastic وجود ندارد اما با توجه به اینکه امکان مدل سازی فازی پارامترهای مربوط به شاخص drastic در محیط gis وجود دارد و به طور کلی کاربرد منطق فازی دقت نتایج را به خصوص در مورد مقادیر مرزی افزایش می دهد پیشنهاد می گردد که این روش نیز جهت ارزیابی آسیب پذیری آبخوان ها مد نظر قرار گیرد.